Fuat Gencal nereye koşuyor?
(Muradiye yaylalarında, 1974)

At Üsküdar'dan geçmek üzere mi?

Rahmetli babam askerliğini Ardahan’da Süvari Birliğinde yaptı.

İzine geldiğinde kenarlarında ne olduğunu anlayamadığım demirler bulunan ve boyuma yaklaşan çizmelerini zor kaldırıyordum. O zamanlar at görmemiştim, süvari askeri ne demek bilmiyordum. Zamanla öğrenince merak ettim.

Ancumah’ta (mesiremizde) semersiz eşeklere binebiliyorduk; ama pek az gördüğümüz atın yanına yaklaşamıyorduk.

Kim olduğunu tam olarak hatırlayamadığım bir komşumuz eğersiz atın üstüne koydu beni. Atı da yürüttü biraz. Ata binişim bu birkaç dakikadan ibaret kaldı.

Gerek ilkokulda, gerekse diğer okullarda atın günlük hayatımızda, edebiyatımızda, kültürümüzde ve tarihimizdeki yeri konusunda bilgiler edinmiştim; ama bu bilgiler sel olup aktı kafamdan.

At bugünlerde gündeme çıkınca bu konudaki anılarım da canlanmaya yüz tuttu. Ama ne yazık ki anılardan elimizde bir belge yok. Sadece oğlum Fuat Gencal’ın 1974’te Van’ın Muradiye Yaylalarında çektirdiği bir fotoğraf var.

Van’da komşu kadınlarımızın atla yolculuk yapmaları da tarihimizi hatırlatıyordu.

Günlük hayatımızda ve kültürümüzde atın önemi az da olsa devam ediyor. Parti amblemlerinde kırat var. (Partinin kıratını alanın Üsküdar’ı geçtiği öğrenilmiştir. Parti, acaba kıratına tekrar kavuşabilecek mi?)

Atla, atın günlük hayatımızda, kültürümüzde ve tarihimizdeki yeri ile ilgili araştırma yapılsa yeridir.

Bu çalışmamızda Google Görüntülerinden seçtiğimiz fotoğraflar karışık düzende sunuyoruz. Gündemimiz kadar karışık olmasa da yine de çağrışımları allak bullak ediyor. Bir şuraya gidiyorsunuz bir buraya. Bu anda ben de öyleyim: Bir atla gelin getirme sahnesini görüyorum, bir Erzurum Yavuz Selim İlköğretmen okulundayken seyrettiğim Cirit oyunlarını görüyorum. Bir akıncıları görüyorum… Neyse uzatmayayım bütün bunlar sonradan gördüklerim, öğrendiklerim. Kafamda iz eden sadece babamın süvarı çizmeleri, komşumun beni ata bindirmesi ve de oğlumun at üstündeki durumunu canlandırmam…

Okuyucuların anıları da canlansın istedim ve bu sayfayı paylaşmaya karar verdim.

İyi okumalar, güzel seyirler...

Sabahattin Gencal

mahmuzlu süvari çizmesi ile ilgili görsel sonucu

At

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mustafa Kemal ve At

köroğlunun kıratı ile ilgili görsel sonucu

At ile ilgili deyimler ve anlamları ne demektir?

İçinde "at" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları.

· At çalındıktan sora ahırın kapısını kapamak: (deyiminin anlamı) İş işten geçtikten sonra önlem almaya çalışmak.

· At elin, it elin, bize ne: Herkes kendi malını istediği gibi kullanır, yönetir. Başkalarının bu konuda fikir yürütmesi yetersiz.

· At gibi: İriyarı (kadın).

· At hırsızı gibi: Kılık kıyafeti ve davranışı güven vermeyen (kimse).

· At izi it izine karışmak: (deyiminin anlamı) İyinin kötüden ayrılamadığı bir karışıklık otaya çıkmak.

· At koşturmak: Serbest olmak, istediği gibi hareket etmek.

· At oynatmak: 1. Atla hüner göstermek. 2. Yarışmak. 2. Üstünlük sağlamak. 4. Bildiği gibi ve keyfince davranmak.

· At pazarında eşek osurtmuyoruz: Biri konuşurken karşısındaki yeterince önem verip dinlemezse, teklifsizce söylenen kaba bir uyarma sözü.

· Ata binmeden ayakları sallamak: Bir işe daha vakti gelmeden, erken harekete geçmek.

· Ata et, ite ot vermek: Bir şeyi gereksinimi olmayana, bir görevi yeteneği olmayana vermek.

· Atı alan Üsküdar'ı geçti: (deyiminin anlamı) Fırsat kaçırıldı; artık yapacak bir şey kalmadı, geç kalındı.

· Atı eşkin, kılıcı keskin: Her bakımdan güçlü, istediğini yapabilir.

· Atın ölümü arpadan olsun: (deyiminin anlamı) Zarar verecek ölüde aşırısına kaçıldığı halde, sevilen bir şeyden vazgeçilemediği zaman söylenir.

· Atın yürükse bin de kaç: Olanağın varsa kendini kurtar.

· Atına eşek mi dedik? Onu (seni) küçümseyen bir davranışımız mı oldu?

· Atla arpayı dövüştürmek (dalaştırmak): Araya fitne sokmak, fesat karıştırmak, arabozanlık etmek.

· Atla deve değil ya! 1. Öyle büyütülecek yapmaya üşenilecek bir iş değil. 2. Satın alınamayacak kadar pahalı değil, satın alınabilir.

· Atlar anası: İriyarı, erkeksi, ızbandut gibi kadın.

· Attan inip eşeğe binmek: (deyiminin anlamı) Bulunduğu düzeyden aşağı bir düzeye inmek.

· Atıl kovalamak: Acele etmek zorunda olmadığı halde gereksiz yere acele edenler için, "sanki peşinden atlı kovalıyor" yada "yada peşinden atlı mı kovalıyor?" biçiminde kullanılır.

· Atlıyı attan, yaylıyı yoldan çevirmek: Bol ve geniş olanakları bulunan kimse, uzun süre gerektiren işleri, kısa zamanda yapıverir.

_____________________________________________________
© Kaynak: http://www.lafsozluk.com/2011/03/at-ile-ilgili-deyimler-ve-anlamlari.html

At ile ilgili atasözleri ve anlamları ne demektir?

İçinde "at" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları.

· At, adımına göre değil, adamına göre yürür: Bir işin yürüyüşü işbaşındakinin bilgisine, çabasına, tutumuna göre değişir.

· At arıklıkla, yiğit gariplikle: İnsanı yetiştiren, olgunlaştıran ve pişiren yalnızlık, yoksulluk ve kötü yaşam koşullarıdır.

· At at oluncaya kadar sahibi mat olur: (atasözünün anlamı) Bir çocuk, bir çırak vb. yetiştirebilmek için çok para, emek harcanır, üstelik sonuçta yetiştiren kimse de her bakımdan yorulur, yıpranır.

· At beslenirken, kız istenirken: Her şeyin işe yarayacağı belirli bir zaman vardır, dolayısıyla onları kullanırken bu zamanı iyi kollamak gerekir.

· At binenin kılıç kuşananın: (atasözünün anlamı) 1. Her şey onu gerektiği gibi kullanmasını, ondan yararlanmasını bilene yakışır, böyle kimselerin hakkıdır. 2. Bir alet ve araç, kullanmasını bilene yakışır, onun elinde değer kazanır.

· At binicisine göre eşinir: İnsanlar, başlarındaki kimsenin etkisi altında kalır, ona göre davranırlar.

· At binicisini tanır: Bir kimse, yöneticisinin işten anlayıp anlamadığını bilir ve çalışmalarını ona göre yürütür.

· At görür aksar, su görür susar: Gördüğü her şeyle ilgilenen, kendisine gerekli olmasa bile onu edinmek isteyenler için kullanılır.

· At olur meydan olmaz, meydan olur at olmaz: Gerekli koşullar her zaman bir arada bulunmaz.

· At ölür, itlere bayram olur: Önemli bir insanın ölümü yada görevden ayrılması, kimi zaman niteliksiz kimselerin işine yarar.

· At ölür meydan (nalı) kalır, yiğit ölür şanı (namı) kalır: (atasözünün anlamı) Kişi yaşarken iyi ve olumlu işler yapmalı, ardında iyi bir ad bırakmaya çalışmalıdır.

· At yedi günde, it yediği günde (belli olur, semirir): Değerli kişilikler zamanla gelişir, kısa zamanda beliren kişilikler gerçek değer taşımayanlardır.

· At yiğidin yoldaşıdır: Yardımcılar olmadan başarı olanaksızdır.

· Ata arpa, yiğide pilav: Bir canlının gücü, gelişmesine yarayan şeyle artar.

· Ata binen nalını mıhını arar: Kişi, kullanacağı şeyin ayrıntılarını da hesaplamalı, eksik bir şeyi kalmamasına özen göstermelidir.

· Ata binersen Allah'ı, attan inersen atı unutma: Her durumda, sana yardım edecek güçlere ve şeylere gereken saygıyı, özeni, ilgili göster.

· Ata da soy gerek, ite de: Ne olursa olsun, bütün yaratıkların soylusu üstün niteliklidir.

· Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli: Bir şeye yeterince özen gösterdikten sonra, onu kullanırken bir terslik çıkmasından korkmaya gerek yoktur.

· Ata eyer gerek, eyere er gerek: Bir işten istenilen verimi elde edebilmek için, gerekleri yerine getirilmeli ve koşullar iyi değerlendirilmelidir.

· Atı atasıyla, katırı anasıyla: 1. Soylu kişiden zarar gelmez, soysuz kişiden korkulur. 2. İyi kişi temiz, kötü kişi aşağılık, karışık soyuyla tanınır, anılır.

· Atım tepmez, itim kapmaz deme: En güvenilen yada bağlı kişiler bile, gün gelir, incitici olabilirler.

· Atın bahtsızı araba düşer: Değerli ama şanssız kimseler, kişiliklerine yakışmayan ağır ve aşağılık işlerde kullanılırlar.

· Atın dorusu, yiğidin delisi: Atın doru renkli olanı, kişinin gözünü budaktan sakınmayanı beğenilir.

· Atın ürkeği, yiğidin korkağı: İnsan ne kadar kendine güvenirse güvensin yine de uyanık olmalı, tetikte bulunmalıdır.

· Atın varken yol tanı, ağan varken el tanı: Elde bulunan olanaklardan zamanında ve gereğince yararlanmak gerekir.

· Atına bakan ardına bakmaz: Görevini iyi yapan, aracını iyi koruyup kullanan, önlemlerini zamanında alan kişi, kötü duruma düşmekten kurtulur.

· Atlar nallanırken kurbağalar ayak uzatmaz: İnsanlar büyüklerin yanında hadlerini bilmelidir.

· Atlar tepişir, arada eşekler ezilir: Büyüklerin çatışmasından küçükler zarar görür, olan onlara olur.

· Atta, avratta uğur vardır: İnanışa göre, at ve evlenilen kadın eve uğur getirir.

· Atta karın (alın), yiğitte burun: İyi koşan atın karnı, yiğit erkeğin burun büyük olur.

· Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek: Soylu (uğurlu) kimse yüzünden başımıza gelen felaketi çabuk atlatırız, soysuz (uğursuz) kimsenin yol açtığı felaket kolay kolay atlatılmaz.

· Atlıya saat olmaz: Bol ve geniş olanakları bulunan kimse, uzun süre gerektiren işleri, kısa zamanda yapıverir.

_____________________________________________________
© Kaynak: http://www.lafsozluk.com/2011/03/at-ile-ilgili-atasozleri-ve-anlamlari.html

at üstünde türk kadını ile ilgili görsel sonucu

At+s%C4%B1rt%C4%B1nda+gelin+getirme+gelene%C4%9Fini+ya%C5%9Fatt%C4%B1lar

at üstünde gelinler ile ilgili görsel sonucu

ardahanda süvariler ile ilgili görsel sonucu

Yönünü Anadolu'ya çeviren Alparslan'ın altındaki Kır At , Malazgirt'ten Anadolu'ya ve Balkanlar'a gülümsüyordu. At , Söğüt yaylalarında Ertuğrul Gaziye sırdaş oldu. Kanuni Sultan 40 yılı aşkın süren Hükümdarlığında her yere onunla gitti. Sıcaktan kavrulan Yavuz'u Sina çölünde de o taşımıştı.

Değerli arkadaşlar sözlerimi bir kaç Atasözü ve Büyük Türklerin sözleriyle bitirmek istiyorum.

At binenin , kılıç kuşananındır.
At ölür meydan kalır , yiğit ölür şan kalır.
Ata binince Allah'ını , inince de atını unutma.

''Türk ses vurgundur ; Davul sesi, kılıç sesi , nal sesi''(Oğuz Han)
''Kuş kanadın , er atın, at da Türk'ün kanadıdır'' (Kaşgarlı Mahmut)
http://otukenormanininfilizleri.blogspot.com.tr/2016/01/turkun-ikinci-nikahls-olan-atn-onemi.html